Een longontsteking of een verkoudheid. Hiervan is het voor iedereen duidelijk; dat is niet hetzelfde. Maar dat kunnen wij eigenlijk ook over een burn-out en burn-outklachten stellen. Als je burn-outklachten hebt, wil dat zeggen dat je heel erg moe bent. Het wil niet zeggen dat je thuis op bed ligt en veroordeeld bent tot maanden niet werken. Hoewel de media bol staan over burn-out, valt het met de cijfers rond het hebben van een echte burn-out gelukkig nog mee, het gaat op onze beroepsbevolking van 9 miljoen werkenden in Nederland, slechts om een klein percentage met een echte burn-out.
Burn-outklachten worden ook wel overspannenheidsklachten genoemd, en deze hebben hun oorsprong voornamelijk in een disbalans tussen inspanning en ontspanning. Want hoe simpel het ook klinkt; ‘dat je na inspanning moet ontspannen’, is het voor sommige mensen echt een hele uitdaging. En met inspanningen bedoelen we niet altijd alleen je werk, of je studie, maar ook allerlei activiteiten eromheen. Van mantelzorg, verenigingsactiviteiten, sporten tot feestjes en evenementen aan toe. Want ook van leuke dingen word je namelijk moe. Als je vervolgens hier geen aandacht aan besteedt en doorgaat met inspanningen zonder rust of herstelmomenten, ga je uiteindelijk roofbouw plegen op jezelf. Je gaat dan gebruik maken van de ‘compensatoire stress’, je rijdt als het ware een tijdje op je reservetank. Dat kan even, maar uiteindelijk gaat dat -als je niet bijtankt- mis en kom je tot stilstand.
Bij burn-outklachten ben je eerst moe, prikkelbaar en heb je misschien wat concentratieproblemen. Zodra je dit bij jezelf, of misschien wel bij een medewerker of een collega signaleert, is het tijd om dit (bijvoorbeeld op je werk) bespreekbaar te maken. Je doet er dan goed aan om begeleiding van een arbeidspsycholoog te vragen om te komen tot een goede balans in inspanning en ontspanning. En misschien zijn het niet alleen de activiteiten die je allemaal onderneemt, die ervoor zorgen dat je niet ontspant of herstelt, maar soms kunnen gedachten of emoties ook belemmerend werken en zorgen dat je niet tot herstel komt. Piekeren is bijvoorbeeld zoiets; als je dat ‘s nachts doet, terwijl je eigenlijk moet slapen, dan is er van herstel ook weinig sprake. Juist dan is het verstandig om goede begeleiding te krijgen en met deze belemmerende gedachten aan de slag te gaan. Tijdig aan de bel trekken en je herstelvermogen vergroten kan erger voorkomen.
Want erger wordt het, als je de doorgaat zonder aandacht te besteden aan herstel; dan kom je namelijk in een hardnekkige, chronische toestand van lichamelijke en psychische klachten die we burn-out noemen. Kenmerkend voor een burn-out is emotionele uitputting, cognitief disfunctioneren, vermoeidheid en distantie tot het werk. Zodra je in deze staat verkeert, wordt het vaak een lange weg naar herstel, met een behoorlijke schadelast voor werkgevers tot gevolg. Een burn-out voorkomen is beter dan genezen, dat is duidelijk.
Maar ook bij een echte burn-out is goede begeleiding belangrijk, want direct aan de slag gaan met herstelgedrag en zelfmanagement zijn belangrijk om later tot een goede reïntegratie te komen.
Wil je weten wat Mieke Zwenger Arbeidspsycholoog hierin voor jou, of voor een medewerker, kan doen? Neem dan snel contact op, zodat ik je kan vertellen over de:
- uitgebreide intake, met rapportage en advies;
- inzichtgevende en oplossingsgerichte therapeutische gesprekken (preventief en curatief);
- reïntegratie begeleiding.
Geraadpleegde bronnen: CBS, Rinogroep, Gek op stress (Carolien Hamming) en In wankel evenwicht (Boudewijn van Houdenhove)