Een mens lijdt het meest, door het lijden dat hij vreest.
Een mens lijdt het meest, door het lijden dat hij vreest. Dat is voor mij een gevleugelde ‘oma uitspraak’ ofwel ‘tegeltjeswijsheid’. Eén die helemaal past bij piekeren. In mijn dagelijks werk als arbeidspsycholoog werk ik veel met de methodes uit de Acceptance and Commitment Therapy. Daarin wordt gesteld dat er écht wel vervelende dingen gebeuren in het leven. Dat is pijn. Maar wij mensen, zijn er meester in om met ons gedachten een lijden te creëren. Want dat is wat je doet, je lijdt, (net zoals in de uitspraak van oma) onder je gedachten over een eventuele pijn die wellicht nooit werkelijkheid wordt.
De eerste stap (stap 1) tegen piekeren is dat je een onderscheid gaat maken tussen piekeren en oplossingsgerichte gedachten. Is er een probleem, heb je daar invloed op, kun je er iets aan doen of veranderen; maak dan direct voor jezelf een plan hoe, wat en wanneer je het op gaat lossen. Schrijf het op en dan kun je deze gedachten vervolgens parkeren, je hebt er iets constructiefs mee gedaan. Dit was een oplossingsgericht gedachten.
Maaaaaaar………verzint jouw brein rampen, ongelukken, dodelijke ziektes, overdrijft het, slaat het je om de oren met zaken uit het verleden waar je niets aan kunt doen, vertelt het je dat je zaken toch niet goed genoeg doet, dat je niets waard bent, dan is jouw brein je onnodig aan het kwellen en verval je in piekeren. Maar wat doe je daar dan tegen?
Stap 2 is terug te voeren op jouw stressfysiologie. Want ben je goed uitgerust, in balans, dan werkt je brein ook optimaal. Jouw prefrontale cortex is ‘in control’ en zorgt het ervoor dat emoties en piekergedachten geen overhand krijgen. Ben je wat vermoeid of wat uit balans, dan krijgen andere processen ruimte. Dus stap 2 is, rust creëren voor een betere stressbalans. Ga drukte uit de weg. Doe een ontspanningsoefening zoals een mindfulness of ademhalingsoefening. Respecteer ook je pauzes en vul ze ontspannen in, bijvoorbeeld door een wandeling waarbij je jouw focus op een van je zintuigen legt. Wat hoor of ruik je tijdens de wandeling? Train je aandacht bij een onderwerp te houden, zo geef je jouw brein ook geen ruimte om andere gedachten te produceren. Hoe meer rustmomenten gedurende dag, hoe beter de balans en minder gepieker.
Stap 3 is probeer je gedachten eens meer te aanschouwen, creëer een afstandje tot je gedachten. Je hebt naar het schijnt circa 60.000 gedachten op een dag. Het zijn slechts gedachten. Zie het als een babbelbox die de hele dag doorratelt. Je hoeft echt niet alles serieus te nemen. Om dit proces wat kracht bij te zetten is dat je je zelf een dagelijks pieker kwartier gunt (niet in de avond, maar een vast tijdstip overdag), waarbij je met pen en papier je gedachten eens opschrijft. De ene gedachten lokt een andere uit. Bekijk het daarna eens met een afstandje. Je kunt de gedachten eens uitspreken met de zin ervoor ‘Ik heb de gedachten dat…’ op deze manier creëer je afstand tot deze piekergedachten. Probeer dit eens twee weken uit, zie het als experiment.
Zijn deze tips niet toereikend en wil je nog wat grover geschut, neem dan eens contact op. Ik durf te wedden dat ik je binnen een paar gesprekken, door het inzetten van nog een aantal defusie technieken, op andere gedachten kan brengen. :-)